.. oftewel, hou er rekening mee dat je een keer de pijp aan maarten gaat geven. Memento Mori, dat is het Latijn voor ‘weet dat je moet sterven’. Dan is het tastbare en zichtbare deel hier op deze aardkloot aan zijn eind gekomen.

Dat je natijd of in stoffelijke vorm ONDER en uiteindelijk vanzelf DOOR de grond geploegd gaat worden om daar als oplosbaar mineraal de eeuwige kringloop in geroerd wordt is een natuurlijk gegeven. Steen er bovenop met naam erin gehakt, hoppa.

Misschien dat je jezelf naar wens in een giga barbecue tot as laat transformeren en jezelf dan in micro minerale toestand de aarde laat doorploegen is ook een optie. Uitstrooien op het knekel & bleekveld met een naambordje langs de kant of anders verpakt in een leuke weckpot heim ins reich behoort ook tot de mogelijkheden, maar dan verstof je rest van de tijd achter het glas en gebeurt er niks met al die herbruikbare mineralen, nix natuurlijke kringloop.

Jezelf laten oplossen in een loogbad is ook een optie en nee, daarvoor hoef je niet bij de Maffia aan te kloppen. Mevrouw de minister Kasja Ållongren, heeft als bewogen lid van de politieke partij Demonen ’66, rond 2000 besloten zich in te zetten dat uitgebluste Nederlandse levens in de toekomst alkalisch opgelost mogen gaan worden. Voor de beeldvorming zoiets als ongebluste kalkbaden omtoveren tot rijke mineraalbaden, resomeren heet dat met een leuk woord.

Dat kan natuurlijk ingedampt worden en als wit poeder, handzaam in plastic zakjes verpakt, gereed gemaakt worden voor hergebruik, niet om te snuiven, dat dan weer niet (gelukkig). Maar ook direct per tankwagen naar de fabriek voor verduurzaming, kan natuurlijk ook, de techniek staat toch voor niets. Niet als naam maar dan misschien als QR-code genoteerd en als bestanddeel vermeld in handige huishoud producten, misschien wel een als biologisch afbreekbaar product, misschien wel in een lekkere bio-vleesvervanger, wie weet?

Misschien eens over-denken wat je met jezelf als biologisch restmateriaal in de toekomst wil, misschien een testamentje maken of een aanvulling daarop? Memento Mori…

we samen van een warm drankje genieten praat Ruben ruim-uit over zaken die hem raken, interesseren en als mens bezighouden. Achterin het etablissement en voor het raam gezeten bij Brasserie ’t Stadshuys, verwarmen we ons prima aan het prille voorjaarszonnetje.

Dat hij aan de thee en ik aan de koffie nip heeft niets van doen met het feit dat hij Theïst is. Dat is van een heel andere orde, iets waar hij in ons gesprek even kort bij stilstaat en waarover hij interessant vertellen kan. Het is sowieso een goede verteller, deze 28-jarige Ruben Holtjer, een prettig persoon, ontwikkeld, intelligent, belezen en fijn in de omgang.

Als jonge knul kwam ik hem tegen bij zijn ouders in Oostwold en toentertijd viel hij al op vanwege zijn interesse in en belangstelling voor het vak geschiedenis. Dat hij binnenkort als 2e graads docent geschiedenis aan de slag gaat is voor mij dan ook geen verrassing en is in mijn ogen een aanwinst voor de leerlingen die hem als leerkracht toegewezen krijgen. Dat hij makkelijk en boeiend vertelt is daarbij zeker een pre, want geschiedenis is het ‘vertelvak’ bij uitstek. Ruben heeft dan ook veel te vertellen, is erg breed georiënteerd en het is niet moeilijk om alleen hierover een compleet boekwerk te schrijven.

De late middeleeuwen hadden al als kleuter zijn volle aandacht, pre-historie is niet zo zijn ding. Als gepassioneerd re-enactor bepantserd, draaft hij dan ook niet als holbewoner, gehuld in berevel en knots rond, maar stapt geregeld als Geus of in het uniform van de Bataafse Burgerwacht in nagespeelde veldslagen rond. In deze uitdossing kwam ik hem geregeld tegen als hij in het hoogseizoen voor wat lekkers bij Mecca binnenstapte, zoetigheid die hij deelde aan de gasten die hij rondleidt in de Bourtanger vesting. Daar treedt hij op als gids en vertelt bezoekers over de kleine vesting-synagoge. Hij is meertalig en spreekt naast uitstekend Nederlands ook vloeiend Engels en Duits met hier en daar een woordje Frans.

Hij vertoeft ook graag in Frankrijk, het liefst in de Dordogne, in het gebied waar de 100-jarige oorlog tussen Engeland en Frankrijk uitgevochten werd en bezoekt daarbij de historisch belangrijke plaatsen. Ruben is geen revolutionair, heeft dan ook minder met de Franse of Russische revolutie, beschouwt zich dan ook als anti-revolutionair, ziet zichzelf als progressief conservatief en benoemt zichzelf als een Theïst “God bestaat en bemoeit zich er mee, daarvan ben ik overtuigd, ik ben geen aanhanger van de Predestinatie” zegt hij lachend als hij met een laatste slok het theeglas leegt “niet elke molecuul vibreerde zoals God het voorbestemd zou hebben. Er is een vrije wil, die we zo goed mogelijk kunnen gebruiken. Ik ben geen lidmaat van welke kerk dan ook maar ik hang de leerstelling van het Adventisme aan.”

Als religieus betrokken mens gaat hij geregeld naar congressen binnen en buiten Europa, van Finland, Italië, Letland, Duitsland tot Amerika toe. Op een van deze congressen in Finland waarbij zo’n 2.000 mensen aanwezig waren voltrok zich een meldenswaardig wapenfeit tijdens de afsluitingsceremonie. “Een vijf-tal Utrechtse deelnemers, opvallend in oranje shirts, staken provocerend en ongevraagd een LHBTQ-vlag de hoogte in. Ik heb eerst gebeden, God gevraagd wat te doen en heb toen de vlag gegrepen, ben op het podium gesprongen en daarbij en public duidelijk gemaakt dat op dit congres de Bijbelse waarden van fundamenteel belang zijn, niet de wereldse waarden, gebaseerd op lust of persoonlijke voorkeur.

“Omdat ik Theïst ben, geloof ik dat Gods Hand in de geschiedenis te zien is. Ook vandaag de dag. Toen die vlag daar zomaar gewapperd werd was ik graag de handschoen die het ding daar weghaalde. Hier had niemand om gevraagd, dus dit was een noodzakelijke en passende ingreep. Heb je zin in nog een bakje? Ik niet, ik neem thee, ik ben een koffieloze Theïst” en terwijl de bediening ons een opvolgend drankje brengt, gaat ons gesprek vlotjes verder over cultuur en civilisatie, over het tractaat van Abraham Kuyper, over de conservatieve filosoof Roger Scruton, over de Roemeens/Amerikaanse predikant Pavel Goya, een prachtig verteller die pas stopt als hij honger heeft, over het door politiek gekaapte environmentalisme en andere zaken die hem raken, interesseren en als mens bezighouden.

Het is een Engelse benaming waarmee in vroeger tijden (en ook nu nog) elke Gekke Henkie, Domme Teef of Simpele Ziel van enig formaat werd aangeduid. Ze hoefden daarvoor niet eens een bewezen aangeboren achterlijkheid te hebben of geestelijk onvolwaardig te zijn, een niet gepaste of ietsiepietsie ongewenste, enge of ongewone afwijking volstond.

Het kleien en in elkaar boetseren van nieuwe menswezentjes is dan ook al eeuwenlang een vol-continue proces waarbij eerder regel dan uitzondering bijzondere uilskuikens uit de moederk(l)oek tevoorschijn kruipen. Meer dan af-en-toe ploept er iets anders dan een standaardkabouter uit de lendenen de wijde wereld in, de een wat minder goed gelukt dan de ander. Eentje van het aardig rekenkundig soort bijvoorbeeld, een negatief en positieve filosofische variant of een wezentje dat met de helm op geboren wordt om zo maar een paar te noemen.

In de regel weten ze zich in positieve en negatieve zin aan te passen aan de standaard massa die “voor hun eigen bestwil van bovenaf gestuurd en gegidst wordt om zo te voorkomen in staat te zijn zelfstandig te denken. Door hun dierlijk-natuurlijke instinct is de mens een gevaarlijk kudde-dier met verborgen irrationele krachten die als een kudde geleid moet worden”. Dat klinkt weer minder positief en prettig, maar specifiek deze giftige blabla is dan ook afkomstig uit de kronkelkoker van een van de vele smerige misbaksels die ook uitgepoept worden. Edward L. Bernays is de naam van dit stuk dodelijke nageboorte dat niet bepaald onder een gelukkig gesternte geboren is maar eerder bij volle maan naar buiten ontsnapt is. Dit soort gedrochten zou in vroeger tijden buiten maatschappij en samenleving verbannen worden om een vreedzame, vruchtbare en veilige wereldsamenleving te waarborgen.

Dit soort groezelige griezels heeft zich nu op het pluche laten zetten en koeioneren nu van hogerhand geleid de mensenkudde die niet tot nauwelijks meer weet wat het wel of niet meer weet. Ver-draaiende en kronkelende maanaanbidders, mis-plaatsende schijn-heiligen, des-kundigen die de koude en kille weer-schijn van de maan als het warme licht van de leven brengende zon laten aanbidden. Machtige Mammon prinsen die daarin ondersteund worden door alwetende Spirituele Maanprinsessen die zich door onvoldoende weten en vervormde kennis laten mis-leiden door giftige gidsen die de nachtzon heilzame krachtige energie toeschrijven. Door engelen en geesten aangezet aanbevelen door middel van meditatie zichzelf en anderen te helen, genezen, groeien en daardoor in de eigen persoonlijke kracht komen te staan maar waarmee in werkelijkheid bewust de balans verbroken wordt tussen man, vrouw samenleving en de dualiteit ontkent en verbreekt tussen zon en maan.

Neurosen, religieuze wanen, depressies, epilepsie, psychosen, slapeloosheid, onrust en slaapwandelen zijn door de tijden heen toegeschreven aan de maan, de farmaceutisch ontregelde natuurlijke vruchtbaarheid kent van oorsprong de maanstonde 28 dagen, dat wil zeggen drie dagen voor en drie dagen na volle maan. Het precieze moment van de Hadj wordt bepaald door het moment waarop de sikkel van de nieuwe maan wordt waargenomen en ook de joodse religie is net als de islam een maanreligie en is in wezen gestoeld op aanbidding van de maan. De maan heeft – naast de zon en de sterren – een niet te miskennen kracht en invloed op al het leven op aarde en het is niet voor niets dat bijvoorbeeld de Maya’s, Inka’s, Azteken, Tolteken en vele andere en ook voorgaande volkeren en beschavingen vervoegden over duizendvoudig meer weten en kennis en wisten dit ook correct te duiden.

De macht van de maan is enorm, zet oceanen in beweging geen vloed, eb of overstroming zonder de bepalende invloed van de maan. Bij een on-gunstige constellatie, met name eind februari 2024 (25/26) zou het wel eens zo kunnen zijn dat de stand van de maan in combinatie met een Noordwesterstorm samen een desastreuze mix vormt die een herhaling kunnen worden van de watersnood van 1953. “Aardgetij, atmosferische- en biometrisch getijden beïnvloeden de zandkorrelspanning, de waterspanning en de schuifspanning in een dijk. Ze kunnen er de oorzaak van zijn dat de verdedigingswerken bezwijken.” Dan is het zorg om vanuit Groningen en Friesland op tijd een uitgebreide nachtelijke Hondsrugroute te gaan rijden. Je kunt natuurlijk ook heerlijk in de sponde verblijven, hopen dat het allemaal wel niet zo’n vaart zal lopen en mee zal vallen.. je bent toch zeker niet van Lotje Getikt – Lunatic!

Klompklossend kwam hij met zijn kameraad de Winschoter snoepwarenspeciaalzaak binnen. Niet alleen om een snoepzak vol lekkers te scheppen maar ook met de vraag of hij – Hendrik – misschien een helpend handje toe kon steken.

De nu veertienjarige Handige Hendrik, pakt graag en alles aan. Kleine klusjes opknappen, dat is wel iets voor hem, zijn handen staan als nuchtere boerenzoon niet verkeerd en hij is niet bang voor het werk. Het is vooral zijn positieve persoonlijke presentatie en instelling die Mama Mecca er toe aanzette hem de kans te geven, hij kon een keer langskomen om de 250 snoepbakken bij te vullen.

Dat deed Hendrik Schipper, zoals hij voluit heet, prima en dat met veel enthousiasme en al snel bleek dat deze Handige Hendrik veel meer in zijn mars had. Hij heeft een goed technisch inzicht, is creatief, leergierig en meer dan gemiddeld slim en heel prettig in de omgang. In het achterliggende magazijn stond nog wat houtbouw- en knutselwerk op het programma en als hij daar zin in had mocht hij komen helpen. Dat was en bleek precies een kolfje naar de hand van deze geboren Handyman en al snel stond hij met opgestroopte mouwen en een schroefboormachine in de hand mee te helpen. In zijn vrije tijd kwam hij zagen, boren, timmeren, spijkeren en schroeven en dat met een accuratesse die je bij veel volwassen Knutselklungels tevergeefs probeert te speuren.

Hendrik heeft op verschillende terreinen zijn sporen alreeds verdiend en dat belooft wat voor zijn (en misschien ook wel onze) toekomst. Direct onder de rook van Winschoten woont hij samen met zijn ouders, zussen en oma wat achteraf aan het einde van een met bomen omzoomde oprijlaan waar mestkalveren groot gebracht en politiehonden getraind worden. Van de Loopplank in Blijham schoof hij door naar het Dollard College in Winschoten waar hij als tweedejaars VWO-er aardig goed uit de verf komt. Hij heeft een uitstekend technisch inzicht, denkt logisch en vindt veel dingen uit en zet dit – bij voorkeur in hout – fysiek om tot iets tastbaars. De jonge uitvinder heeft al diverse creaties tot leven gewekt, vaak uit resthout en overig voorhanden zijnde materialen.

Een bowlingbaan, flipperkast, gokkast, PAC-mankast en diverse handige Willie-Wortel lampen kwamen al uit zijn handen tot leven terwijl hij nu met een team van zes andere Wizz-Kids aan de slag is met de realisatie van een knikkermachine. Een prestigieus innovatieproject met als einddoel niet alleen regionaal of nationaal maar uiteindelijk mondiaal als winnaar(s) uit de bus te komen. Het kan haast niet anders dan dat wij in de toekomst nog veel van deze veelzijdige Hendrik zullen zien en horen. Veelzijdig is hij dan ook zeker, zo is hij actief als keeper in zijn waterpolo-team, is hij gediplomeerd reddingszwemmer, bouwt kartonnen maquettes, steekt daarnaast graag een technisch handje toe bij het klussen aan automotoren, draait zijn hand er niet voor om de koeien naar de melkstal op te drijven en ruimt met vorken vol de mest, een veelzijdig jong talent.

Veel inwoners van Winschoten-Noord hebben hem op woensdag wel eens aan hun voordeur getroffen in verband met zijn statiegeldactie. Hij zamelt flessen in om deze zomer samen met zijn moeder naar de Efteling te kunnen gaan en daar te overnachten in het bijbehorende hotel. Niet omdat ze zo armlastig zijn maar omdat hij zijn eigen steentje hieraan met zijn flessenproject wil bijdragen. Hij vraagt om 1 statiegeld petfles of blikje per adres en heeft het zo uitgerekend dat hij met inzamelen van ca. 2.000 stuks zijn doelstelling zal bereiken. Deze Handige Hendrik heeft nog aardig wat in zijn mars, dat zal blijken, al moet hij fysiek nu nog een klein beetje oppassen. Kortgeleden was hij iets te enthousiast bij het badmintonnen en krukkelde hij tot voor kort op twee stelten rond. Vandaag kwam hij gelukkig wel weer klompklossend naar buiten en nam bovenop de stropakken even de tijd om vereeuwigd te worden.

Op 18 augustus 1917, tijdens wat later als Eerste Wereldoorlog in de geschiedschrijving zou worden vastgelegd, vlogen twee Duitse vliegmachines door het neutrale Nederlandse luchtruim waarbij ze achtervolgd werden door luisterposten van het Nederlandse leger.

Komend van een bombardementsmissie in België vlogen ze huiswaarts langs de Nederlandse kustlijn, over de provincies Zuid-Holland, Noord-Holland, Friesland en Groningen.

Dat zij niet in hun missie geslaagd waren, waren zij zich nog niet bewust. Door kaartlees- en navigatiefouten en plaatselijk heersende dichte bewolking waren hun 9 bommen niet in België terechtgekomen, zoals gepland maar op de Zeeuwse eilanden Goeree en Schouwen.

De Nederlandse regering was danig ontstemd over de zoveelste schending van haar luchtgrenzen en gaf opdracht de vliegtuigen naar beneden te halen zodra zich de gelegenheid daartoe voordeed. In de buurt van het Oost-Groninger stadje Winschoten – niet ver van de Duits-Nederlandse grens – werden beide vliegtuigen onder vuur genomen.

Het éne toestel – een tweedekker – landde licht beschadigd in het even verderop gelegen dorpje Blijham, het andere toestel – eveneens een tweedekker – zette zwaarder beschadigd zijn wielen wat noordelijker neer in de vette klei van de plaats Beerta. Met het einddoel haast in zicht en nog maar enkele vliegminuten verwijderd van de veilige Heimat was voor de Duitse luchtvaarders de oorlog afgelopen.

Alle vier de bemanningsleden werden gevangen genomen en kwamen voor de rest van de oorlog terecht in een krijgsgevangenkamp. De beide vliegmachines werden geconfisqueerd, opgelapt en bij de overige buitgemaakte machines gevoegd waaronder ook diverse Engelse toestellen. Met hier en daar wat opgelapte oorlogswonden kreeg Nederland hiermee op een voordelige manier aanvulling op het eigen bescheiden luchtwapen.

Al eerder, in september 1916, maakten Groningers indirect kennis met het wereldkrijgsgewoel toen een groot Duits luchtschip richting Heimat koerste en inwoners van de stad Groningen en Winschoten de luchtsigaar voorbij zagen drijven.

Door ‘gratis’ kleine frutsels weg te geven worden mensen overgehaald product A of B te kopen, een kinderhand is gauw gevuld, aldus een oud Nederlands spreekwoord.

Dat is niet alleen nu zo maar eigenlijk altijd al het geval, een soort van prehistorische graai- & hebzucht denk ik dan. Maar, het zijn niet alleen kleine kiddo’s die zich zo simpel om laten kopen met Flippo’s, Wuppies en Mini’s. Allerhande waardeloze plastic friemels & prullen activeren met gemak elk zeuralarm.. mama mag ik?

Rond 1886 brouwde de aan drank en morfine verslaafde dokter John Smith Pemberton voor zichzelf een geestverruimend drankje uit onder andere alcohol, cocaïne en colanoten wat ook bij anderen aardig in de smaak viel. Hij maakte er een zwierige handel van.

Gutmenschen uit die tijdsperiode vonden dat alcohol niet mocht & moest, dus werd dat onderdeel ingeruild voor een stevige suikersiroop. Niet lang daarna kwamen de vingers omhoog vanwege de cocaïne, die de menselijke geest ontremde en de lust dusdanig opwekte dat de vrouwen er wulps en wellustig van werden.

In 1903 werd het drankje daarom een stuk minder heet & hitsig gemaakt door de cocaïne eruit te filteren. Suikerverslaafden bleven desondanks het spuitwater trouw, ze hielden zich vast en zochten hun heil in het bruine goedje.

Zeven jaar na afloop van de Groote Oorlog wierp Coca Cola het Bruine Hakenkruis in de strijd en moest de rechtsom draaiende swastika ook het zoete goedje geluk gaan brengen. Rond de tijd dat voor het moederland de Tweede Grote Mensenslachting zou aanvangen werd de gelukshanger aan de wilgen gehangen, aan de andere kant van de grote waterplas vond een politieke beweging dat het bruine teken ook wel bij hun ideetjes passend was.

De wereldwedstrijd die volgde is alweer decennia geschiedenis maar het zoetesoepiemerk is nog steeds op de markt, nu zeuren suikerverslaafde kiddo’s zonder gratis hakenfrutsel … alles is een ‘markt’.. hoe groter hoe winstgevender… Mama mag ik Cola?

Ze scharrelt bedrijvig rond om en op haar eigen erf als ik m’n groene Zwoele Franse Troela voor haar hek op het grind parkeer. Niet veel later staan we achter Heur Haim – oftewel haar woonstee – die ze samen met man en beide kinderen bewoont.

Drie makke hennen en een wakkere haan doen dienst als wakende verklikkippen en hebben me al direct in het snotje, twee van (de) hen(nen) hebben hun weg via mij naar dit kippenparadijs gevonden dat als het ware strak en stroef direct tegen het Baby Bos aanligt. “Zeg maar dag” zegt Karin als ze een van de bruine dames van de veranda hoog tilt en tegen zich aanhoud, “zwaai maar even”.

Na deze pluimveeceremonie lopen Karin en ik rondom de veranda om dan samen de sfeervolle en ruime keuken in te duiken om aan de lange grenen tafel met elkaar aan de babbel te gaan. Een paar dagen terug had ik deze interessante dame in het voorbijgaan al even kort gesproken, een betrokken vrouw met maatschappelijke missie, dat is Karin Vogd. Veertig plus is deze Winschoter moederkloek die niet alleen de belangen behartigt van haar eigen gezin maar ook de belangen van de mensen waar ze als zelfstandig ambulant hulpverlener en coach zorg voor draagt. Een pittige en ongezouten dame, geboren in de Rozenstad en opgebloeid in Meeden heeft ze haar sporen verdiend in o.a het Van Boeijenoord in Assen en de Van Mesdagkliniek in Groningen. De psychiatrische problematiek en dan met name de complexere gevallen hebben al vijftien jaar de aandacht van haar warme hart.

Karin is een dienstbaar en maatschappelijk betrokken mens en daarom haast per definitie op de barricades te vinden als er sprake is van onrechtvaardig- en oneerlijk handelen. Samen met andere actievelingen staat ze op de bres om de door NOBIAN voorgenomen zoutwinning in het Oldambt kritisch onder de loep te nemen. De zoutwinning zorgt – net als de gaswinning – voor steeds grotere schade aan het hele gebied met scheuren in gebouwen door bodemdaling die door de betrokken verantwoordelijken geminimaliseerd en weggewuifd wordt. Het is een politiek/economisch spel waarbij de Groninger burgers het vooral moeten hebben van Burgerspecialisten om hun belangen goed te behartigen, de lokale politiek lijkt de interesse en vaardigheid te ontbreken. Gelukkig hebben wij als Burgerinitiatief veel aan de gemeenteraad en we hebben ze als Oldambtsters ook hard nodig. We ervaren dat zij aan onze kant staan en zij zullen uiteindelijk moeten beslissen over het al dan niet wijzigen van het bestemmingsplan.

Samen met de overige bestuursleden van ‘Mijn en Dijn Belang’ zet Karin zich in, niet alleen voor het Lanengebied, maar ook voor het Zuiderveen en hiermee indirect voor Heiligerlee, Westerlee en Winschoten (Bomenbuurt en Winschoten Zuid) waar de grond dagelijks voelbaar trilt en rommelt. Zout- en gaswinning is nauw met elkaar verbonden, er is sprake van multicausaliteit, beiden zorgen in combinatie voor schade, zout in hogere- en gas in de lagere aardlagen. Niet alleen de boringen zelf maar ook de boorputten en stikstofbuffers dragen negatief bij, zoals de lekkage van de dieseldepot in het hoofdstation, die men tevergeefs onder de pet heeft willen houden. Het Slochter gasveld mag dan officieel gesloten heten maar uit andere omringende velden zoals in Oude Pekela gaat de winning gewoon door. Dat de scheuren en schade sinds 2017 alleen maar toeneemt is het natuurlijke gevolg. Groningen is van oudsher al een wingewest, alles wat waarde heeft wordt hier schaamteloos en nagenoeg zonder landelijk weerwoord of uit de regio zelf uit de grond getrokken.

“Samen met mijn medebestuurders probeer ik mij in te zetten, mijn bijdrage te leveren, we moeten het samen doen, er voor elkaar zijn, er is geen mijn of zijn maar altijd sprake van een ONS. Het is geen kunst om mensen tegenover elkaar te plaatsen, dat is een oude verdeel en heers techniek, kijk maar eens wat de coronapandemie veroorzaakt heeft. Wees niet bang om buiten de lijntjes te kleuren, niets doen geeft gegarandeerd grotere problemen.”

Het is op een lome, slome, zomerse dag begin september dat ik m’n groene Troela in de schaduw pal naast het uitverkoren pad parkeer. Nadat ik ben uitgestapt word ik door een weldadige en oorverdovende stilte overvallen, gelardeerd met krekelgetjilp en fragiel gezang van klein gevogelte dat iets verderop in ’t omzomende struweel verscholen zit.

Zoet bedwelmende geuren van het bloeiend struikgewas laten m’n neusvleugels trillen als ik over het laag gelegen oude karrepad kuier. Het lijkt alsof de tijd ter plekke bevroren is. Als even later een boerenkar met paardentractie de bocht om klost zou me dat niet van m’n stuk brengen. In gedachten zie ik een prehistorische Voerense Boer voor op de bok, loerend naar het kont van de gestaag stappende Belgische knol, het zou zo maar kunnen.., de tijd heeft hier stilgestaan.

Niets herinnert nog aan wat zich hier een kleine tachtig jaar geleden heeft afgespeeld, geen steen ter herdenking, geen pijlbord met tekst of toelichting, geen verwijzing. Alleen het oude molenpad, de Chemin du Moulin, houdt als een stille getuige de wacht in Henri-Chapelle. Als het mogelijk zou zijn zou ze kunnen verhalen van wat zich op zaterdag 23 december 1944 in haar directe nabijheid heeft afgespeeld. Nauwelijks iemand die nog weet heeft dat in het naastgelegen veld op nauwelijks vijftig meter afstand drie jonge mannen gefusilleerd zijn, drie jonge jongens van 21, 23 en 24 jaar. Gunter Billing, Manfred Pernass en Wilhelm Schmidt – drie Duitse dienstplichtigen – die de voorgaande zondag in de omgeving van de plaats Aywaille door Amerikaanse dienstplichtigen gevangen genomen waren.

Gecamoufleerd in anderlands gevechtstenue en zestig kilometer meer naar het zuiden gevangen genomen om daarna hier in een snelproces ter dood veroordeeld te worden. Direct en ter plekke werd het vonnis uitgevoerd, zij aan de paal gebonden en door een Amerikaans executiepeloton met kogels doorzeefd. Evenmin als hun anderlandse tegenhangers waren zij niet de veroorzakers van het oorlogsgeweld waarin zij zich allen bevonden, ook zij hadden geen andere keus dan hierin meegesleept te worden. Meegesleept in mensenslachtingen, door overheden georganiseerde megabloedfeesten, een door vulgaire banksters megawinsten opleverende en daardoor met graagte door hen gefinancierde vernietigingen. Nur die gewinner bekommen ein denkmal.

Hoe anders liggen de ontelbare gedode anderlandse jonge mannen nauwelijks drieduizend meter verderop, pontificaal verpakt door gladgeschoren groene grasmatten, elk met witte zerken gemarkeerd waarop hun naam en nummer vermeld staat, voor eeuwig op het ereveld. Voor al die jonge mannen van daar en toen, van die slachting die ouders van hun kinderen beroofde, die zusters van hun broers, die kinderen van hun vaders beroofde geldt exact hetzelfde als voor al die geslachte mensen voor en na die tijd. De oorlogstrommels slaan steeds harder, de dood betaalt dividend, de smeerlappen verrijken zich, de rijken spelen met geld, het voorgelogen gepeupel levert voor volk en vaderland de lijken, zoals nu in Gaza, Jemen, Syrië en Oekraïne, het stopt niet vanzelf…

Kein weihnachtsbaum und Heilige Nacht maar een definitief Last Farewell, wat rest is een doodstille nacht, voor miljoenen toen-nu-en-toekomend toenemend – een K*TK*RST

Met een zachte glimlach om de lippen opent ze de deur die al opendraait voor ik op het stoepje sta. Ze wist dat ik kwam en ook waarom ik die middag even na vier uur het pad oploop richting nummer dertien. “Wel-kom binnen” zegt ze, en gaat me voor door het kleine halletje om daarna de ruime woonkamer binnen te stappen.

Welgeteld vier jonge meiden bevolken de kamer waar een ziekenhuisbed een prominente plaats in neemt. Op het bed een schuchter lachende brunette van 11 lentes jong die luistert naar de naam Rowena die net bijkomt uit haar middagslaapje. Zij is de aanleiding en reden voor mijn verrassingsbezoek, voor haar, haar zusjes en moeder is de Sinterklaas Kado-doos bedoeld die ik vandaag namens Mecca uit Winschoten mag bezorgen. Buren en vrienden hadden mama Saskia en dochter Rowena genomineerd en het lot wees hen het pakket toe.

Je hoeft geen hogere wiskunde gestudeerd te hebben om in een oogopslag te zien dat dit gezin al heel wat voor de kiezen gehad heeft. Het was voor vrienden en buren ook de aanleiding hen te nomineren voor de Sinterklaas Kado-doos en ik ben belangstellend naar hun verhaal. Mama Saskia Bos is daar helder, open en transparant in en vertelt over haar gezin dat vier dochters telt; Naomi, Vera, Rowena en Arwyn. Rowena, de een-na-jongste van het kwartet, is nog maar koud terug van het UMCG waar operatief haar schildklier verwijderd is. Rowena is een van de ca. 15 kinderen die jaarlijks in Nederland gediagnosticeerd worden met een kwaadaardige vorm van schildklierkanker die zich bij haar ontwikkeld heeft tot gedifferentieerde schildkliertumor.

Een verse wond onder in haar keel is het eerste teken van een geslaagde operatie die gevolgd gaat worden door een behandeling met radioactief jodium. Binnenkort volgt een interne behandeling van enkele dagen binnen het UMCG waarna ze in eigen omgeving ca. drie weken thuis verder behandeld wordt. Drie weken lang lastige leefregels om te voorkomen dat ze haar zusjes en moeder thuis niet radioactief besmet, niet samen spelen met Arwyn, geen uitgebreide knuffels. Allemaal best heftig, zeker voor een meisje van die leeftijd, die als ze pech heeft meer tumoren kan ontwikkelen en levenslang schildklierhormonen moet slikken. Niet alleen voor Rowena is het even slikken, ook voor haar zusjes en zeker ook voor haar moeder maar toch is er bij allemaal een soort van blijmoedigheid zichtbaar en speurbaar.

“We hebben elkaar, dat is het belangrijkste, we houden in alles elkaar vast, we kunnen ook niet anders en we zijn blij met wat we hebben” zegt Saskia. Ze hebben met elkaar al aardig wat stormen moeten doorstaan zo blijkt. Niet heel lang na de geboorte van haar jongste telg stierf op 19 april 2019 haar levenspartner Remy volledig onverwacht. Onderweg in de auto voelde hij zich niet goed en belde de laatste keer met Saskia, “Schat, het is m’n hart, ik ga dood, ik ga dood” sprak hij, waarna zijn stem zweeg. Door een dubbele hartaanval overvallen gleed zijn auto van het talud en was het geritsel van het naar beneden denderende auto het laatst hoorbare geluid. Haar wereld en dat van het hele gezin donderde daarop diep in de afgrond. Mijn eigen leefgeschiedenis telt ook zijn heftige momenten en weet uit eigen ervaring dat je van heel goede huize moet komen om zo iets traumatisch op een goede manier te tackelen.

Dat tackelen, dat doen ze goed moet ik zeggen, bewonderenswaardig zelfs en ik vraag of ik haar verhaal in het kort mag optekenen voor een artikel in het Oldambtnieuws. Ze stemt toe maar “ik ben niet zielig of zo, ik vraag niets, verlang niets. We hebben elkaar, we houden elkaar vast en we zijn blij met wat we hebben” laat ze er direct bij weten. Op mijn verzoek poseren ze even voor de foto bij de kerstboom in de kamer “het is de eerste keer na het overlijden van Remy dat we weer een kerstboom hebben opgezet” laat ze weten. Niet veel later wordt ik uitgezwaaid en laat weten dat – wat mij betreft – dit verhaaltje wel een staartje mag hebben, juist NU. Voor wie zich (ook) geroepen voelt iets te doen voor Saskia en haar meidenkwartet… neem even contact op met het Oldambtnieuws.